Mọi người đều mong muốn có một mái tóc mượt mà, khỏe mạnh. Tuy nhiên, nhiều người đã bị rụng tóc đột ngột hoặc bạc tóc nhiều hơn khi trải qua thời kỳ căng thẳng tâm lý cao độ, các thói quen hàng ngày bị gián đoạn, thể chất suy nhược hoặc bệnh tật. Đây là dấu hiệu cảnh báo cơ thể có thể đang có vấn đề tiềm ẩn. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu sâu thêm về nguyên nhân rụng tóc cũng như các phương pháp điều trị và phòng ngừa.
Hiểu về sinh lý và giải phẫu tóc
Mỗi sợi tóc mọc ra từ một nang tóc, nhú bì và mầm tóc tạo thành bầu tóc ở chân nang tóc. Nhú bì điều chỉnh số lượng tế bào mầm tóc, quyết định độ dài của tóc; nhú bì còn chứa các mao mạch để cung cấp chất dinh dưỡng cho tóc. Mầm tóc chứa các tế bào hắc tố, chịu trách nhiệm về màu tóc. Ở phần giữa của nang tóc có tuyến bã nhờn tiết ra dầu để dưỡng ẩm cho tóc và da đầu.
Khi lượng máu cung cấp từ các mao mạch ở chân nang lông kém hoặc khi tuyến bã nhờn của nang lông tiết ra quá nhiều dầu có thể dẫn đến tắc nghẽn lỗ chân lông và viêm, do đó gây teo chân tóc, rụng tóc. Mặt khác, thiếu các tế bào hắc tố trong phần mầm tóc sẽ dẫn đến tóc bạc.
8 nguyên nhân rụng tóc chính
Nguyên nhân hàng đầu gây rụng tóc thường liên quan đến các yếu tố như di truyền, căng thẳng, bệnh tật, hormone, dinh dưỡng và thói quen ăn uống.
Di truyền: Chủ yếu ảnh hưởng đến nam giới, chứng hói đầu ở nam giới hoặc rụng tóc nội tiết tố nam, là tình trạng di truyền do nội tiết tố nam gây ra và là dạng hói đầu phổ biến nhất. Loại rụng tóc này thường xảy ra ở độ tuổi từ 20 đến 30, có tính chất gia đình và tiến triển nhanh nhất ở độ tuổi 30.
Căng thẳng quá mức và mất cân bằng miễn dịch: Rụng tóc loại này thường biểu hiện dưới dạng rụng tóc từng vùng hay còn gọi là “ma cạo đầu” trong Trung y, bao gồm cả rụng tóc do bã nhờn. Bệnh nhân có thể quan sát thấy một mảng tóc rụng đột ngột. Điều này được đặc trưng bởi chứng rụng tóc không viêm, để lại vùng da đầu nhẵn hình tròn hoặc hình bầu dục trên da đầu, ranh giới rõ ràng, không tạo thành sẹo.
Thuốc: Nhiều loại thuốc có tác dụng phụ là nguyên nhân rụng tóc, bao gồm các loại thuốc dùng để điều trị các bệnh như cao huyết áp, tiểu đường, bệnh tim và cholesterol cao. Ngoài ra, các phương pháp tránh thai, liệu pháp thay thế nội tiết tố cho cả nam và nữ, steroid, thuốc trị mụn trứng cá ở tuổi vị thành niên, thuốc kháng giáp, thuốc chống co giật, và thuốc hóa trị cũng có tác dụng phụ này.
Thay đổi nội tiết tố: Phụ nữ dễ bị rụng tóc nhiều trong thời kỳ nội tiết tố thay đổi, chẳng hạn như sau sinh và mãn kinh. Thông thường tình trạng rụng tóc sẽ giảm khi lượng hormone ổn định.
Suy giáp: Tuyến giáp tiết ra nhiều loại hormone khác nhau để điều hòa quá trình trao đổi chất trong cơ thể, tuyến giáp hoạt động kém có thể là nguyên nhân rụng tóc.
Thiếu máu thiếu sắt: Thiếu máu khiến lượng máu cung cấp đến các vi mạch của tóc không đủ, là nguyên nhân rụng tóc lan tỏa.
Thiếu các chất dinh dưỡng thiết yếu: Ngoài thiếu sắt, việc bổ sung không đủ các chất dinh dưỡng thiết yếu như protein hay vitamin nhóm C, B, và kẽm cũng có thể là nguyên nhân rụng tóc.
Thói quen ăn uống không lành mạnh: Ăn quá nhiều đồ chiên, cay hoặc nướng dễ trở thành nguyên nhân rụng tóc. Nguyên nhân chính là do ăn những thực phẩm trên dễ gây viêm mạn tính trong cơ thể, khiến tuyến bã nhờn tiết bất thường. Điều này dẫn đến da đầu nhiều dầu, bít lỗ chân lông và là những nguyên nhân rụng tóc.
Ngoài ra, trên da đầu còn có một loại nấm cùng tồn tại với cơ thể con người là Malassezia, vốn ăn bã nhờn để sống. Khi bã nhờn tiết ra quá nhiều, nấm Malassezia sẽ nhanh chóng sinh sôi, gây viêm nang lông, cũng là nguyên nhân rụng tóc.
Điều trị chứng rụng tóc từng vùng
Trong cổ y văn “Y Tông Kim Giám,” bệnh rụng tóc từng vùng được mô tả như sau: “Bệnh có biểu hiện tóc khô và cháy sém, rụng từng mảng, da đỏ tươi và bóng, kèm theo ngứa ngáy giống như bị chấy cắn, thường gọi là ma cạo đầu. Nguyên nhân là do nang tóc giãn rộng, khiến phong tà xâm nhập vào cơ thể. Từ đó gây khô máu, ngăn cản quá trình nuôi dưỡng tóc. Nên dùng Thần Ứng Dưỡng Chân Đan để trị tận gốc, dùng Hải Ngải Thang bên ngoài để điều trị các triệu chứng.”
1. Thần Ứng Dưỡng Chân Đan
Thành phần: Đương quy, Bạch thược, Xuyên khung, Thục địa đã sơ chế (hấp với rượu, sau đó nghiền thành bột sệt), Khương hoạt, Thiên ma. Trong các cổ y văn cũng có đề cập đến việc thêm Mộc qua và hạt Thố ti tử, mỗi loại thành những phần bằng nhau, nghiền thành bột và vê thành những viên mật ong to bằng hạt đậu.
Phân tích công thức: Công thức này bắt nguồn từ “Luận về ba yếu tố gây bệnh và đơn thuốc (Tam Nhân Cực Nhất Bệnh Chứng Phương Luận).” Đương quy, thân rễ Xuyên khung, rễ Bạch thược và rễ Thục địa đã chế biến có tác dụng dưỡng huyết và hoạt huyết. Rễ Thục địa, Mộc qua và hạt Thố ti tử đã chế biến sẵn có tác dụng dưỡng gan và thận. Thiên ma, Khương hoạt có vị chát, tính ấm, có tác dụng tán phong, thông tắc nghẽn, dẫn dược tính lên đến đỉnh đầu.
Cách dùng: Mỗi lần uống 10g, ngày 2 lần. Uống với rượu ấm và canh mặn sau bữa ăn.
2. Kỹ thuật Thất Tinh châm
Thất Tinh châm hay còn gọi là Mai Hoa châm dùng để gõ vào vùng da đầu bị rụng tóc, có thể kích hoạt khí và lưu thông máu cục bộ, kích thích quá trình trao đổi chất và đẩy nhanh quá trình mọc tóc. Phương pháp này có hiệu quả đối với các tình trạng như chân tóc thưa thớt và rụng tóc từng vùng.
Cách làm: Dùng cồn để khử trùng Thất Tinh châm, sau đó gõ nhẹ lên vùng da đầu bị rụng tóc cho đến khi da đầu hơi đỏ và ấm. Tiếp theo xoa một ít dầu cây rum lên đó. Điều quan trọng là không nên gõ quá mạnh để tránh làm tổn thương da. Nếu bị chảy máu, nên bôi dầu mè hoặc thuốc bôi ngoài da.
Một nghiên cứu đã phát hiện ra rằng những bệnh nhân bị chứng rụng tóc do bã nhờn có thể giảm rụng tóc và kích thích mọc tóc hiệu quả bằng cách bôi một loại thuốc Trung y lên vùng rụng tóc và gõ nhẹ bằng Thất Tinh châm, kết hợp với bài thuốc uống của Trung y, với tỷ lệ hiệu quả là 95%.
Điều trị chứng rụng tóc lan tỏa
Nguyên nhân rụng tóc lan tỏa chính là do không đủ khí huyết, can thận tinh hư, huyết hư, ứ máu cục bộ. Phương pháp điều trị là dưỡng khí huyết, bổ thận tinh và huyết, kích thích lưu thông máu và tiêu huyết ứ. Các bài thuốc như Thập Toàn Đại Bổ Thang, Nhân Tham Dưỡng Vinh Thang, Thất Bảo Mỹ Nhiêm Đan có thể được sử dụng để trị liệu.
Liệu pháp ăn uống cho chứng rụng tóc
Để bảo đảm khả năng hoạt động và độ chắc khỏe của tóc, cần phải cung cấp đủ dưỡng chất cho tóc, đặc biệt là 5 dưỡng chất thiết yếu sau:
Sắt: Nguồn sắt từ động vật bao gồm tiết heo, tiết vịt, thịt và hải sản. Nguồn sắt từ thực vật bao gồm rau dền đỏ, rau bina Okinawa, rong biển, các loại đậu (như đậu nành, đậu đỏ và đậu xanh), hồng táo, chà là đen, nho khô, các loại hạt (chẳng hạn như hạt vừng, hạt điều). Cơ thể người hấp thu và sử dụng sắt từ nguồn động vật nhìn chung tốt hơn sắt từ nguồn thực vật.
Protein: các sản phẩm từ sữa, trứng, hải sản, thịt, các loại đậu và ngũ cốc nguyên hạt.
Vitamin B6, B9, B12: Thực phẩm có nguồn gốc động vật bao gồm cá ngừ, cá hồi, gan heo, gan bò, thịt bò, ức gà, nghêu và sữa. Thực phẩm có nguồn gốc thực vật bao gồm gạo trắng, khoai tây, rau bina, măng tây, bông cải xanh, bơ và chuối.
Vitamin C: kiwi, trái cây họ cam quýt, ổi, đu đủ, dâu tây và cà chua.
Kẽm: hàu, trai, nghêu, tôm hùm, cua, thịt lợn, thịt bò, thịt cừu, lòng đỏ trứng, sữa, phô mai, các loại hạt (hạt điều, hạnh nhân và hạt bí ngô).
Kỹ thuật chăm sóc tóc đơn giản và hiệu quả
1. Massage da đầu bằng cồn
Phương pháp điều trị rụng tóc chủ yếu là kích thích lưu thông khí huyết ở da đầu, từ đó kích thích tái tạo nang tóc. Có thể dùng 30g Khương bì và 60g Cốt toái bổ, ngâm trong rượu trong 10 ngày, bôi lên vùng da rụng tóc 3 lần/ngày.
2. Chải tóc bằng 10 ngón tay
Các điều trị và ngăn ngừa rụng tóc đơn giản và dễ dàng nhất chính là “chải tóc thường xuyên.” Người xưa rất xem trọng việc chải tóc để giữ gìn sức khỏe. Tô Đông Pha, một nhà thơ nổi tiếng thời nhà Tống từng bị rụng tóc rất nhiều. Ông nhận được lời khuyên từ một thầy thuốc lành nghề là hãy chăm chỉ chải tóc vào buổi sáng và buổi tối. Theo hướng dẫn của thầy thuốc chải tóc hơn trăm lần trước khi ngủ và để tóc xõa ra khi nằm, Tô Đông Pha đã có thể chữa khỏi chứng rụng tóc của mình trong một thời gian ngắn.
Trung y tin rằng đầu là “nơi hội tụ của tất cả các năng lượng dương” và “ngôi nhà của tâm hồn,” nơi cuối cùng hội tụ tất cả các kinh mạch (con đường năng lượng) của cơ thể. Lý thuyết ba chiều của Trung y cho rằng đầu là nơi phản ánh của toàn bộ cơ thể. Các cơ quan tương ứng có thể được điều trị bằng phương pháp châm cứu trên các vùng da đầu tương ứng. Do đó, xoa bóp da đầu giúp lưu thông máu ở da đầu và có thể giải quyết các bệnh khác nhau trên toàn cơ thể.
Cách làm: Dùng cả 10 ngón tay để chải tóc, bắt đầu từ chân tóc phía trước trán đến chân tóc phía sau gáy. Bắt đầu chải bằng cả hai tay từ giữa ra sau, sau đó tách hai tay ra và chải sang hai bên. Lặp lại quá trình này 100 lần vào mỗi buổi sáng, buổi chiều và buổi tối. Nếu kiên trì chắc chắn sẽ đem lại kết quả tốt.
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
