Kỷ nguyên kỹ thuật số, với mức độ phát triển công nghệ vô cùng nhanh chóng, đang tác động mạnh mẽ đến mọi mặt của đời sống: tôn giáo, xã hội, kinh tế, chính trị toàn cầu. Lối sống của con người, cách chúng ta tương quan với Thiên Chúa, với những người xung quanh và với môi trường thiên nhiên đều chịu ảnh hưởng sâu sắc từ sự thâm nhập của công nghệ số vào mọi ngõ ngách của cuộc sống. Những thay đổi to lớn này tạo ra nhiều cơ hội quý giá cho Giáo Hội trong việc thi hành sứ vụ trong thời đại mới. (Lm Lê Đức SVD, Sứ Vụ Của Giáo Hội Trong Kỉ Nguyên Kỹ Thuật Số- trang bìa)
“Giáo Hội phải sử dụng các phương tiện truyền thông mới để loan báo Tin Mừng một cách hiệu quả trong thời đại kĩ thuật số” (GLHTCG 905)
Truyền thống truyền giáo của Giáo Hội từ xưa đến nay là trực tiếp đến tận nơi để truyền giáo như Chúa Giêsu, các Tông Đồ, các nhà thừa sai, tiêu biểu như Thánh Phanxicô Xaviê… Tuy nhiên, phát triển của truyền thông đã mở ra phương thức truyền giáo mới thông qua các phương tiện truyền thông. Ngày nay, Giáo hội có thêm những nhà truyền giáo sử dụng truyền thông đại chúng. Chân Phước Carlo Acutis đã tạo ra một trang web để giới thiệu các phép lạ Thánh Thể trên thế giới. Cậu đến nhiều địa điểm xảy ra phép lạ, chụp ảnh và lấy tư liệu để đăng lên website. Cậu tạo ra những bài trình bày về phép lạ và cho phép người dùng tải xuống từ trang web của mình.
Trong bối cảnh đại dịch Covid-19, tại Việt Nam, khi xã hội bị phong tỏa, các phương tiện truyền thông trở thành cầu nối thiết yếu giữa mọi người. Trước tình hình đó, Đức Tổng Giám mục Giuse Nguyễn Năng đã kêu gọi: “Những ngày tháng này, hơn lúc nào hết, chúng ta cần sự hiệp thông cụ thể với nhau. Quý cha và cộng đoàn giáo xứ, các đoàn thể, hãy sử dụng mạng xã hội để kết nối, chia sẻ thông tin, khích lệ nâng đỡ nhau. Mỗi người hãy là dụng cụ cho lòng thương xót của Chúa, hãy là môi miệng của Chúa, đôi tay đôi chân của Chúa”. (Đức TGM GIUSE NGUYỄN NĂNG, Thư mục vụ gởi quý cha và cộng đồng Dân Chúa Tổng Giáo phận, 27.07.2021, 5)
Mạng xã hội đã nhanh chóng truyền tải thông tin, cổ vũ tinh thần và liên kết chặt chẽ nhiều thành phần Dân Chúa tham gia làm tình nguyện viên tại các bệnh viện tiếp nhận và điều trị bệnh nhân Covid. Khi các sinh hoạt phụng vụ và mục vụ bị hạn chế, Giáo hội đã sử dụng các phương tiện truyền thông để truyền tải Tin Mừng cứu độ, nâng đỡ đức tin đoàn chiên và giúp họ vượt qua cuộc khủng hoảng.
Trên khắp thế giới, nhiều linh mục đã sử dụng các phương tiện truyền thông và mạng xã hội để cử hành thánh lễ, chia sẻ Lời Chúa hay dạy giáo lý. Các họ đạo, giáo phận, dòng tu, các hội đoàn… sử dụng Internet một cách hiệu quả cho các mục đích truyền giáo và nhu cầu mục vụ khác.
Như vậy, các phương tiện truyền thông đóng vai trò quan trọng và hữu ích trong việc rao truyền Giáo lý của Giáo Hội. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức khiến nhiều người nghi ngại và né tránh, thậm chí có người lạm dụng các phương tiện truyền thông để gây chia rẽ, bất hòa, hoang mang và xáo trộn trong cộng đoàn. Vì vậy, mục vụ truyền thông Công giáo cần có một hướng đi đúng đắn, phù hợp với những gợi mở mà Công đồng Vatican II đã đưa ra trong Sắc lệnh Inter Mirifica là phải “cân nhắc nội dung những gì được truyền thông, tuỳ bản tính riêng của mỗi phương tiện; đồng thời họ cũng phải chú ý đến mọi trường hợp hay hoàn cảnh, tức là mục đích, khán thính giả, địa điểm, thời gian liên quan đến việc truyền thông này: chính những trường hợp hay hoàn cảnh đó có thể biến cải hoặc đổi mới hoàn toàn tính cách luân lý của sự truyền thông…” (IM, số 4).
Câu hỏi được đặt ra là: Nếu truyền giáo mà không sử dụng truyền thông thì sẽ như thế nào? Thiết nghĩ nếu truyền giáo mà không tận dụng truyền thông thì truyền giáo bị giới hạn trong những phương pháp truyền thống, đơn điệu, thiếu tính sinh động và không cập nhật được thông tin mới nhất. Truyền thông mang đến những giá trị xã hội thiết thực, trong khi truyền giáo đem lại những giá trị tinh thần thiêng liêng. Nhưng dù là giá trị vật chất hay tinh thần, cả hai đều hướng tới mục đích chung là loan báo Tin Mừng của Chúa cho tất cả mọi người, thể hiện tình yêu và lòng thương xót vô bờ bến của Thiên Chúa, Đấng là nguồn mạch tình yêu và ân sủng.
Thực tế ảo của không gian mạng không thể thay thế cho cộng đoàn thực ngoài đời, cho các bí tích và cử hành phụng vụ, hoặc việc công bố Tin Mừng một cách trực tiếp. Tuy nhiên, thực tại ảo có thể đóng vai trò bổ sung, thu hút mọi người đến với những trải nghiệm đời sống đức tin đầy đủ hơn, và làm phong phú hóa đời sống đạo của người sử dụng. Không gian mạng cũng cung cấp cho Giáo Hội một phương tiện để giao tiếp với các nhóm đặc biệt như: người trẻ, trung niên, người cao tuổi và những người tàn tật ở nhà, những người sống ở vùng sâu vùng xa, những tín đồ của các tôn giáo, hay những người rất khó tiếp cận khác. (Hội Đồng Giám Mục Việt Nam, Giáo hội trước những thách đố của không gian mạng. Lm Lm. Joshy Kunnel Xavier, S.J. Thế Vinh & Lm Hữu Hiền lược dịch.)
Cánh đồng truyền giáo thật mênh mông rộng lớn, đồng thời công việc truyền giáo là sứ mạng của mọi Kitô hữu. Chúng ta được mời gọi dấn thân cách tích cực hơn nữa với truyền thông trong sứ mạng truyền giáo, mọi nơi mọi lúc, bằng chính đời sống chứng tá của mình, tri thức của mình, theo cách thức khác nhau của mỗi người. Với nhiệt huyết của người Kitô hữu, tôi cũng như bạn, mỗi chúng ta hãy cậy vào ơn Chúa, can đảm đem hết khả năng, sức lực của mình, sống và rao truyền Tin Mừng ấy đến cho mọi người chúng ta gặp gỡ.
Nt. Fiat